بررسی تاثیر دراز مدت برنامه آموزش دیابت گسترده – عملی بر سطح HbA1c و خود مراقبتی بیماران دیابتی

چکیده

هدف

هدف از این مطالعه بررسی اجرای برنامه آموزش دیابت ویژه و عملی (DEP) و ارزیابی اثرات بلند مدت آن و همچنین تاثیر آن بر متغیرهای روانی اجتماعی بود. فرضیه مطالعه این بود که DEP کنترل متابولیک (هموگلوبین A1c- HbA1c)، دانش فنی، خود کفایی و دفعات مراقبت از خود بیماران را بهبود بخشیده و موانع خود مراقبتی و سایر پارامترهایی از قبیل شاخص توده بدن (BMI) و سطح کلسترول LDL را کاهش می دهد. این نتایج بایستی در پیگیری یکسال بعد مشاهده می شد.

طرح تحقیق و محیط پژوهش

نمونه مطالعه از ۴۰ بیمار مبتلا به دیابت نوع I تشکیل شد که به کلینیک سرپایی دیابت مراجعه می کردند. طرح تحقیق اندازه های تکراری با توجه به متغیرهای طبی و روانی اجتماعی در ماه شش و یکسال بعد استفاده شد.

یافته ها

نتایج دارای کاربرد آماری و بالینی بودند. یافته های مطالعه باقی ماندن تغییر معناداری که در HbA1c، موانع مراقبت از خود، دفعات مراقبت از خود، آگاهی از بیماری و خود کفایی درک شده ایجاد شده بود، را در پیگیری یکساله تایید کرد. حیطه هایی از خود مراقبتی که کمترین تغییر را نشان دادند شامل رژیم غذایی و ورزش بود، که با ریسک فاکتورهای قلبی و عروقی ارتباط بالایی داشته و در بیماران دیابتی وجود دارد. اختصاصاً تغییری در شاخص توده بدن یا سطح کلسترول LDL مشاهده نشد.

نتیجه گیری

ثابت شد که DEP ویژه اثربخش است، گرچه تلاش های خاصی بایستی برای حیطه های خاص انجام شود تا از دراز مدت بودن فواید این برنامه اطمینان حاصل شود. به علاوه، نه تنها راهبردهای آموزشی بلکه راهبردهای روانی اجتماعی نیز باید در برنامه آموزشی بیماران گنجانده شود تا به آنها انگیزه بیشتری برای تغییر حقیقی شیوه زندگی بدهد و اصلاح سبک زندگی اولویت اول در طراحی هر برنامه DEP باشد.

واژه های کلیدی: دیابت نوع I، برنامه های آموزشی، مدیریت خود، موانع، خود مراقبتی، HbA1c

منبع:

Ruiz-González I., Fernández-Alcántara M., Guardia-Archilla T., Rodríguez-Morales S., et al. “Long-term effects of an intensive-practical diabetes education program on HbA1c and self-care”, Applied Nursing Research, 2016, 31(3): 13-18. DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.apnr.2015.12.008